تقه زدن گیربکس اتوماتیک – چرا اتفاق میافتد و چه کار باید کرد؟

گیربکس یکی از قطعات مهم و حساس خودرو است که نقش بسزایی در انتقال نیروی موتور به چرخ ها و تنظیم سرعت و شتاب خودرو دارد که تقه زدن گیربکس می تواند یکی از خرابی های آن باشد. گیربکس ها به دو نوع دستی و اتوماتیک تقسیم می شوند که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند.

گیربکس دستی به این صورت کار میکند که راننده با استفاده از دسته دنده و کلاچ، دنده های مختلف را انتخاب می کند و به این ترتیب سرعت و شتاب خودرو را کنترل می کند. گیربکس اتوماتیک به این صورت کار می کند که یک کامپیوتر الکترونیکی به نام TCU با دریافت اطلاعات از سنسورها و کانکتور ها، دنده های مناسب را بر اساس شرایط رانندگی انتخاب می کند و با استفاده از شیر برقی و سیلندرهای هیدرولیکی، دنده ها را تعویض می کند.

اما گاهی اوقات ممکن است مشکلات و ایراداتی در گیربکس ها رخ دهد که موجب کاهش عملکرد و ایمنی خودرو می شود. یکی از این مشکلات، تقه زدن گیربکس است که می تواند خطرات جدی را به همراه داشته باشد. تقه زدن گیربکس اتوماتیک و دستی معمولا می تواند به دلیل سایش و شکستگی قطعات باشد. در ادامه به بررسی دلایل تقه زدن گیربکس و راه های برطرف کردن آن می پردازیم.

علائم تقه زدن گیربکس

تقه زدن گیربکس یکی از نشانه های وجود خرابی و  اختلال در گیربکس های اتوماتیک یا دستی است که می تواند خطرات جدی را برای خودرو و راننده به همراه داشته باشد و باعث ایجاد خسارت فراوانی شود. تقه زدن گیربکس به این معناست کهدر حال حرکت با ماشین هنگام تعویض دنده، صدایی شبیه به تقه یا لگد زدن از گیربکس شنیده می شود که نشان دهنده ی اختلال در عملکرد گیربکس و ساییدگی و شکستگی قطعات آن است. در ادامه برخی از دلایلی که موجب تقه زدن گیربکس اتوماتیک و دستی می شوند را بررسی می کنیم. این دلایل عبارتند از

لرزش ماشین هنگام تعویض دنده

اگر هنگام تعویض دنده در سرعت های مختلف، خودرو شروع به لرزش و تکان خوردن کند، ممکن است نشانه ای از تقه زدن گیربکس و عدم عملکرد صحیح آن باشد. این لرزش می تواند به دلیل نامناسب بودن فشار روغن گیربکس، کم بودن سطح روغن گیربکس، آسیب دیدگی کلاچ ها و بریک های داخلی گیربکس، شل شدن اتصالات گیربکس، درست عمل نکردن چرخ دنده ها و… باشد. تقه زدن گیربکس های دستی می تواند به این علت باشد چون دنده توسط راننده عوض می شود اما تقه زدن گیربکس اتوماتیک ربطی به این حالت ندارد و نمی تواند به این علت دچار خرابی شود.

کم شدن قدرت و شتاب گیری خودرو

اگر هنگام تعویض دنده و در حال افزایش سرعت، شتاب و قدرت خودرو کاهش یابد و نسبت به قبل عملکرد کند تری داشته باشد، ممکن است نشانه ای از تقه زدن گیربکس باشد. این کاهش می تواند به دلیل افت فشار روغن گیربکس، خرابی توربین گیربکس اتوماتیک یا تورک کانورتر، مشکل در سنسور ها یا کانکتور های الکتریکی، مشکل در واحد کنترل گیربکس یا TCU و… باشد. تقه زدن گیربکس دستی در این حالت هنگام تعویض دنده در سرعت بالا رخ می دهد اما تقه زدن گیربکس اتوماتیک هنگام شروع به حرکت و شتاب گیری نیز می تواند رخ دهد.

داغ شدن گیربکس

اگر گیربکس خودرو بیش از حد گرم شود باعث اختلال عملکرد قطعات مختلف می شود و ممکن است نشانه ای از تقه زدن گیربکس باشد. این گرمای بیش از حد می تواند به دلیل کمبود یا آلودگی روغن گیربکس، مشکل در سیستم خنک کننده گیربکس، خرابی توربین گیربکس یا تورک کانورتر، مشکل در TCU و غیره باشد. داغ شدن گیربکس همچنین می تواند باعث شود که روغن گیربکس کارایی خود را از دست بدهد و بسوزد و موجب تقه زدن گیربکس های دستی و اتومات شود و در صورت عدم توجه به داغ کردن گیربکس و رانندگی کردن با خودرو در این حالت موجب آسیب دیدن بخش های زیادی از خودرو مانند دیفرانسیل و موتور نیز بشود.

زوزه کشیدن گیربکس

اگر هنگام تعویض دنده در گیربکس دستی یا هنگام شتاب گیری با ماشین گیربکس اتومات، صدایی شبیه به زوزه از گیربکس بیاید، ممکن است نشانه ای از تقه زدن گیربکس باشد. این صداها می توانند به دلیل ساییدگی یا آسیب دیدگی قطعات داخلی گیربکس، شل شدن اتصالات گیربکس، مشکل در شیر برقی یا سلنویید های گیربکس و… باشد. تقه زدن گیربکس اتوماتیک هنگام سرد بودن اکثر مواقع به این دلیل است که باعث می شود به مرور گیربکس دچار خرابی های بیشتر کند. تقه زدن گیربکس در دنده عقب نیز می تواند به این دلیل باشد چونکه هنگام دنده عقب ماشین شتاب زیادی نمی گیرد.

تاخیر در تعویض دنده

اگر هنگام تعویض دنده، تاخیری در عملکرد گیربکس احساس شود و بعد از جا رفتن دنده گیربکس با تاخیر نیرو را منتقل می کند و شتاب خودرو کم می شود، ممکن است نشانه ای از تقه زدن گیربکس باشد. این تاخیر می تواند به دلیل کمبود یا نشت روغن گیربکس، مشکل در شیر برقی یا سلنویید های گیربکس، مشکل در سنسورها یا کانکتور های الکتریکی باشد.

این حالت نشان دهنده خرابی زیاد در سیستم گیربکس خودرو است و همانطور که گفته شد علت تقه زدن گیربکس هنگام تعویض دنده است و حتی ممکن است بطور کلی سیستم گیربکس را از کار بیاندازد.

دلایل گفته شده فقط برخی از علایم تقه زدن گیربکس هستند و ممکن است علایم دیگری نیز وجود داشته باشد که موجب تقه زدن گیربکس های دستی و اتوماتیک شوند اما می توان گفت که رایج ترین آن ها دلایل ذکر شده می باشند. بنابراین، توصیه می شود در صورت مشاهده هر یک از این علایم، فوراً خودرو را به یک تعمیرگاه گیربکس معتبر ببرید تا بررسی و رفع عیب شود. در غیر این صورت ممکن است مشکلات بزرگت ری برای گیربکس یا خودرو ایجاد شود چونکه تقه زدن گیربکس اتوماتیک و دستی معمولا به دلیل شکستگی قطعات است و باعث ایجاد سر و صدا می شود و عدم رسیدگی و توجه نکردن به آن ممکن است باعث خرابی کلی ماشین نیز بشود.

عوامل موثر بر تقه زدن گیربکس

تقه زدن گیربکس یکی از نشانه های اختلال در گیربکس اتوماتیک یا دستی است که می تواند خطرات جدی را برای خودرو و راننده به همراه داشته باشد. تقه زدن گیربکس دستی و اتوماتیک می تواند به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد که در هنگام رانندگی رخ دهند یا به علت خرابی دیگر قطعات به گیربکس نیز آسیب برسانند. در ادامه عواملی را که می توانند باعث تقه زدن گیربکس دستی و اتوماتیک بشوند را بررسی می کنیم. برخی از عوامل موثر بر تقه زدن گیربکس عبارتند از

کثیفی یا پایین بودن سطح روغن

روغن گیربکس نقش روان کننده و خنک کننده را در گیربکس ایفا می کند. اگر سطح روغن گیربکس کم باشد، روغن کاری قطعات داخلی گیربکس به درستی انجام نمی شود و فشار هیدرولیک در مجموعه کلاچ ها و بریک ها کاهش پیدا می کند یا اگر روغن گیربکس کثیف باشد و خاصیت خود را از دست بدهد نه تنها قطعات را روان کاری نمی کند بلکه موجب سایش و شکستگی آن ها نیز می شود.

این عوامل باعث می شوند که تعویض دنده با تقه زدن گیربکس و لگد همراه شود. اگر روغن گیربکس آلوده یا کثیف باشد، ممکن است ذرات معلق در آن باعث گرفتگی شیر های کنترل روغن و سوپاپ های بلوک هیدرولیک، تورک کانورتر و پمپ روغن شوند و اختلال در عملکرد گیربکس ایجاد کنند. برای رفع این مشکل، باید روغن گیربکس را در زمان مناسب تعویض کنید و از روغن مناسب با استاندارد مورد تایید سازنده خودرو استفاده کنید تا از تقه زدن گیربکس جلوگیری کنید.

خرابی دیسک و صفحه کلاچ

صفحه و دیسک کلاچ قطعاتی هستند که با فشار روغن گیربکس به هم متصل می شوند و باعث انتقال نیروی موتور به چرخ ها می شوند و با تعویض دنده نیرو های متفاوتی را به چرخ برای هر سرعت مورد نظر می رسانند. اگر صفحه و دیسک کلاچ دچار ساییدگی، شکستگی یا آسیب دیگری شوند، ممکن است باعث اختلال در اتصال دنده ها شوند  و دنده ها به خوبی جا نروند، نیرو را به خوبی به چرخ ها منتقل نکنند، عملکرد گیربکس را مختل کنند و باعث تقه زدن گیربکس بشوند.

تقه زدن گیربکس دستی به مرور زمان می تواند به علت ساییدگی و تمام شدن دیسک و صفحه کلاچ به وجود بیاید و باید به این نکته توجه کرد که در صورت عدم تعویض و تعمیر دیسک و صفحه کلاچ ممکن است آسیب به دیگر قطعات خودرو نیز وارد بشود و علاوه بر تقه زدن گیربکس خرابی هایی در دیگر سیستم های خودرو نیز به وجود بیاید.

ضعف سیستم کلاچ

سیستم کلاچ شامل قطعاتی مانند کلاچ مستر، کلاچ اسلیو، لوله کلاچ، پدال کلاچ و سیم کلاچ است که وظیفه کنترل فشار روغن گیربکس و خلاص کردن آن برای تعویض دنده را بر عهده دارند. اگر سیستم کلاچ دچار نشت روغن، گرفتگی، سایش، شکستگی یا ضعف دیگری شود، ممکن است باعث شود که فشار روغن گیربکس به درستی تنظیم نشود و تقه زدن گیربکس را ایجاد کند.

برای رفع این مشکل، باید سیستم کلاچ را به طور کامل بررسی کرده و پس از پیدا کردن علت خرابی آن نسبت به تعویض و تعمیر آن اقدام کنید. خرابی سیستم کلاچ باعث تقه زدن گیربکس دستی می شود چونکه بر خلاف گیربکس های اتومات سیستم کلاچ به وسیله راننده کنترل می شود و در طول رانندگی از آن بسیار استفاده می شود، به همین دلایل یکی از رایج ترین دلایل تقه زدن گیربکس دستی نقص در سیستم کلاچ ماشین است.

خرابی سوپاپ ها و شیر ها

شیر های الکترونیکی و سوپاپ ها قطعاتی هستند که در بلوک هیدرولیک گیربکس قرار دارند و وظیفه کنترل جریان روغن گیربکس را بر عهده دارند. اگر شیر های الکترونیکی و سوپاپها دچار گرفتگی، خرابی یا تنظیم نادرست شوند، ممکن است باعث شود که جریان روغن گیربکس به درستی کنترل نشود، فشار روغن گیربکس از حالت استاندار خارج شود و تقه زدن گیربکس را در حین رانندگی ایجاد کند.

خرابی شیر ها و سوپاپ ها باعث می شود که میزان فشار روغن لازم جریان پیدا نکند و باعث تقه زدن گیربکس های اتومات بشود  چون که گیربکس های اتومات با توجه به فشار روغن و داده های ارسالی کنترل می شوند و زمانی که فشار روغن از حالت استاندارد خارج می شود شروع به تقه زدن می کنند. تقه زدن گیربکس های اتوماتیک به این علت نسبت به تقه زدن گیربکس های دستی بیشتر است.

تنظیم نبودن سیستم کلاچ

تنظیم کلاچ به این معناست که فاصله بین پدال کلاچ و صفحه کلاچ به گونه ای باشد که کلاچ به درستی جدا و وصل شود و تعویض دنده به درستی انجام شود. اگر تنظیم کلاچ نادرست باشد یا به دلایل مختلف از حالت تنظیم استاندارد خارج شده باشد، ممکن است باعث شود که کلاچ به طور کامل جدا نشود و هنگام تعویض دنده با گیربکس درگیر باشد و باعث تقه زدن گیربکس دستی شود. برای رفع این مشکل، باید به تعمیرگاه های مجاز گیربکس خودرو مراجعه کرده و  قطعات معیوب سیستم کلاچ را تعمیر و تعویض کنید تا سیستم کلاچ بصورت استاندارد تنظیم شود.

عوامل گفته شده از رایج ترین عواملی است که ممکن است باعث تقه زدن گیربکس دستی و اتوماتیک شود. در صورت عدم توجه به این عوامل و استفاده از خودرو هنگام تقه زدن گیربکس ممکن است که دیگر قطعات خودرو نیز دچار خرابی و سایش شوند. پس بهتر است که در صورت تقه زدن گیربکس خودرو خود را به تعمیرگاه های مجاز برده و نسبت به رفع خرابی آن اقدام کنید تا از ایجاد خرابی و خسارات بیشتر جلوگیری کنید.

سخن پایانی

تقه زدن گیربکس یکی از علایم خرابی گیربکس است که می تواند باعث اختلال در سیستم گیربکس و حتی باعث ایجاد خرابی در سایر سیستم های خودرو بشود. ما در این مقاله به بررسی دلایل تقه زدن گیربکس های دستی و اتوماتیک و عوامل آن پرداختیم. در نتیجه در صورت تقه زده گیربکس بهتر است که هر چه سریع تر به آن رسیدگی کنید و به تعمیرگاه های مجاز گیربکس مراجعه کنید تا از ایجاد خرابی و خسارت بیشتر جلوگیری شود. چونکه رانندگی در این حالت باعث می شود که سیستم گیربکس به درستی کار نکند و دیگر سیستم های خودرو را نیز مختل کرده و به مرور باعث ایجاد خرابی در آن ها نیز بشود. امیدوارم این مقاله برایتان مفید باشد.