چگونه شاتون زدن خودرو را تشخیص دهیم و تعمیر کنیم؟

خودرو یکی از وسایل نقلیه ای است که در زندگی روزمره ما نقش مهمی دارد و شاتون زدن خودرو می تواند مشکلات بسیاری را ایجاد کند. خودرو میتواند ما را به مقصد مورد نظر برساند، میتواند برای تفریح و سرگرمی مورد استفاده قرار گیرد، میتواند برای انجام کارهای حرفه ای و تجاری به کار رود و میتواند برای انتقال اشخاص و کالاها مفید باشد. اما خودرو همچنین یک ماشین پیچیده است که نیاز به نگهداری و تعمیر دارد.

یکی از مشکلاتی که ممکن است در خودرو رخ دهد، شاتون زدن خودرو است. شاتون زدن خودرو یکی از مشکلات گران قیمت است که میتواند باعث شود که خودروی شما دیگر کار نکند. در این مقاله، قصد داریم به بررسی علت و علائم شاتون زدن خودرو، راههای پیشگیری از آن و راههای رفع آن بپردازیم. امیدواریم که این مقاله برای شما مفید و کاربردی باشد و بتوانید با استفاده از آن، مشکل شاتون زدن خودرو را جلوگیری یا حل کنید.

شاتون زدن خودرو چیست؟

شاتون زدن خودرو یکی از مشکلات جدی و پر خرج است که می تواند باعث شود که ماشین دیگر کار نکند و نتواند روشن شده و حرکت کند. شاتون زدن خودرو به معنای خرابی یا شکستگی شاتون است که یکی از قطعات مهم موتور است. شاتون وظیفه انتقال نیرو بین پیستون و میل لنگ را دارد و باعث تبدیل حرکت رفت و برگشتی پیستون ها موتور به حرکت چرخشی میل لنگ می شود.

اگر شاتون ماشین دچار شکستگی، ترک یا خرابی شود، ممکن است باعث شود که پیستون یا میل لنگ نیز آسیب ببینند و حتی موجب ترک خوردن بلوک سیلندر شوند و بدنه موتور ماشین را نیز دچار خرابی کند. علت شاتون زدن خودرو میتواند به دلایل مختلفی باشد، مانند کمبود روغن موتور، افزایش دما و فشار در محفظه سیلندر، استفاده از روغن نامناسب، برخورد با اجسام خارجی، ضعف در ساختار شاتون و … .

علائم شاتون زدن خودرو نیز میتواند شامل شنیدن صداهای غیرعادی از موتور، شنیده شدن صدای تق تق و کوبش از زیر کاپوت،پاره کردن سیلندر موتور و نشت روغن و روغن ریزی باشد. اگر ماشین شاتون بزند و و محفظه موتور یا همان سیلندر را دچار شکستگی کند باعث ایجاد خسارات بسیار زیادی می شود چونکه کل سیستم موتور را دچار شکستگی و خرابی می کند و تقریبا تمام قطعات موتور باید تعویض شود یا اینکه موتور ماشین بصورت یکجا تعویض شود.

علل شاتون زدن خودرو

علت شاتون زدن خودرو میتواند به دلایل مختلفی باشد، که هرکدام از دلایل خسارات زیادی را برای ماشین به بار می آورند و حتی ممکن است به دیگر قسمت های خودرو نیز آسیب برسانند.  در ادامه به برخی از آنها اشاره میکنیم و به بررسی آن ها می پردازیم.

عدم روغن رسانی صحیح و مناسب

روغن موتور نقش بسیار مهمی در روان کاری و خنک کاری قطعات متحرک موتور مانند میل لنگ، شاتون و پیستون دارد. اگر روغن کافی و استاندار به این قطعات نرسد و در سیستم موتور جریان پیدا نکند، ممکن است اصطکاک و حرارت آنها افزایش یابد، ساییدگی بین قطعات زیاد شود و باعث فرسودگی، شکستن و خرابی شاتون شود.

روغن رسانی نامناسب میتواند به دلایلی مانند کمبود روغن موتور، کثیف شدن روغن، خرابی پمپ روغن، عدم کیفیت فیلتر روغن، استفاده از روغن های تصفیه شده و غیر استاندارد، نشت روغن و روغن سوزی رخ دهد .

ساییدگی و فرسودگی شاتون و یاتاقان ها

شاتون و یاتاقان‌ ها قطعاتی هستند که با گذشت زمان و تحت تأثیر فشار و حرارت زیاد موتور، فرسوده و شکسته می شوند. این فرسودگی میتواند باعث شود که شاتون از محل اتصال خود با میل لنگ یا پیستون جدا شده و به دیواره سیلندر برخورد کند. این برخورد میتواند باعث ترک خوردن بلوک سیلندر یا پیستون شود و بلوک سیلندر را شکسته و بیرون بزند.

داغ شدن بیش از حد موتور

داغ شدن بیش از حد موتور میتواند به دلایلی مانند عدم کارکرد درست سیستم خنک کننده ماشین، استفاده از روغن نامناسب و بی کیفیت، احتراق ناقص سوخت در محفظه احتراق، بار زیاد روی موتور، رانندگی با دور موتور بالا در زمان زیاد و … رخ دهد. این داغ شدن میتواند باعث شود که قطعات موتور از جمله شاتون انبساط یابند و از جای خود خارج شوند. همچنین میتواند باعث شود که روغن موتور تبخیر شده و روان کاری قطعات کاهش یافته و دچار سایش، سوختگی و ترک شوند.

خرابی گژن پین

گژن پین قطعه ای است که در بین شاتون و پیستون قرار گرفته و شاتون را به پیستون متصل می کند. اگر این قطعه به علت فشار زیاد خراب شده یا به درستی نصب نشده باشد، ممکن است باعث شود که شاتون از محل اتصال خود با پیستون جدا شده و به دیواره سیلندر برخورد کند. این برخورد میتواند باعث ترک خوردن بلوک سیلندر یا شکستن پیستون شود.

اعمال فشار بسیار زیاد به موتور

اعمال فشار زیاد روی موتور میتواند به دلایلی مانند رانندگی با سرعت و دور موتور بالا بصورت مداوم، کشیدن دنده معکوس در حالت حرکت، بار زیاد روی خودرو، استفاده از سوخت نامناسب و … رخ دهد. این فشار زیاد میتواند باعث شود که شاتون تحت تنش و خمش قرار گیرد و در نهایت شکسته شود و تمام سیستم موتور را دچار خرابی کند. علت شاتون زدن دنا می تواند همین موضوع باشد.

احتراق نامناسب خودرو

احتراق نامناسب میتواند به دلایلی مانند تنظیم نادرست سیستم جرقه زنی و عدم انتقال انرژی الکتریکی از طریق شمع ها برای این کار، تنظیم نادرست سیستم تزریق سوخت و پاشش کم یا زیاد سوخت به محفظه احتراق، ورود آب یا ناخالصی به سوخت و احتراق ناقص، استفاده از سوخت نامناسب و … رخ دهد.

این احتراق نامناسب میتواند باعث شود که فشار و حرارت زیادی در محفظه سیلندر ایجاد شود و با حرکت پیستون ها به سمت بالا به آن ها فشار بیاورد، از حرکت کامل آنها جلوگیری کرده، آن ها را به سمت پایین حرکت دهد و شاتون را تحت تأثیر قرار دهد و موجب در رفتن شاتون بشود.

خرابی و نیم سوز شدن واشر سرسیلندر

واشر سرسیلندر قطعه‌یی است که بین سیلندر و سرسیلندر خودرو قرار گرفته و از مخلوط شدن آب و روغن در این بخش جلوگیر می کند و نمی گذارد آب به روی پیستون ها برود. اگر واشر سرسیلندر نیم سوز و دچار خرابی شود ممکن خرابی آن به گونه ای باشد که آب بتواند از قسمت خرابی نفوذ کرده و به روی پیستون ها برود.

این نفوذ آب برو روی پیستون باعث می شود هنگامی که  ماشین را روشن کرده رو پیشتون جمع شده باشد و با حرکت پیستون به آن فشار بیاورد و موجب شود که شاتون به بلوک سیلندر برخورد کرده و خسارت زیادی را به بار آورد.

این ها برخی از علت های شاتون زدن خودرو بودند که می توانند باعث خرابی جدی موتور و خسارات بسیار زیاد شوند. برای جلوگیری از این مشکل، باید به نگهداری و تعمیر موتور خودرو اهمیت دهید و از روغن مناسب، سوخت مناسب، فیلتر مناسب و تنظیمات مناسب استفاده کنید.

همچنین باید از رانندگی با سرعت و دور موتور بالا، کشیدن دنده معکوس، بار زیاد و ضربه های شدید به خودرو خودداری کنید. اگر علائمی مانند صدای تق تق و کوبش از موتور، نشت روغن، دود زیاد، کاهش قدرت موتور و … در خودرو خود مشاهده کردید، بهتر است به تعمیرگاه مراجعه کنید و از خرابی های بیشتر جلوگیری کنید.

راه های پیشگیری از شاتون زدن خودرو

برای جلوگیری از شاتون زدن خودرو، باید به نگهداری و تعمیر موتور خودرو اهمیت دهیم و از روغن مناسب، سوخت مناسب، فیلتر مناسب و تنظیمات مناسب استفاده برای ماشین خود استفاده کنیم. همچنین باید از رانندگی با سرعت و دور موتور بسیار بالا، کشیدن دنده معکوس بصورت مداوم، بار زیاد و ضربه های شدید به خودرو خودداری کنیم تا از بروز این مشکل پرخرج و اساسی جلوگیری کنیم. در ادامه، برخی از راههای پیشگیری از شاتون زدن خودرو را مورد بررسی قرار می دهیم تا بتوانیم از ایجاد آن جلوگیری کنیم.

انتخاب روغن مناسب و استاندارد

روغن موتور نقش بسیار مهمی در روان کاری سیستم موتور و خنک کاری قطعات متحرک موتور مانند میل لنگ، شاتون و پیستون دارد. برای انتخاب روغن مناسب، باید به نوع و مدل خودرو،میزان حجم موتور خودرو، شرایط جوی و محیطی، کیلومتر کارکرد و دوره تعویض روغن توجه کنیم. همچنین باید از روغنهای با کیفیت و استاندارد استفاده کنیم و از مخلوط کردن روغنهای مختلف خودداری کنیم تا سیستم موتور خودرو بسته به نوع روغن مصرفی دچار ایراد های گوناگون از جمله شاتون زدن نشود.

تعویض روغن به موقع خودرو

تعویض روغن به موقع یکی از مهمترین عوامل در سالم نگه ماندن سیستم موتور مخصوصا جلوگیری از شاتون زدن خودرو است. با گذشت زمان و استفاده از روغن موتور، روغن کثیف و غلیظ می شود یا اصطلاحا می سوزد و قابلیت روان کاری و خنک کاری خود را از دست می دهد و نه تنها کارایی خود را از دست می دهد بلکه ممکن است باعث سایش و خرابی قطعات ماشین نیز بشود.

همچنین روغن ممکن است با ناخالصی هایی مانند ذرات فلزی، گرد و غبار، آب و … آلوده شود و باعث ایجاد اصطکاک و سایش در قطعات موتور شود. بنابراین باید روغن موتور را در دوره های مشخص شده توسط سازنده خودرو یا بر اساس شرایط کارکرد خودرو با توجه به روغن های استاندارد موجود از بهترین روغن استاندارد و سازگار با موتور خودرو که بتواند باعث شود که موتور بهترین عملکرد و کمترین سایش و خرابی را داشته باشد تعویض کنیم تا از بروز مشکلات گفته شده همانند شاتون زدن موتورسیکلت و ماشین پیشگیری شود.

بررسی فشار روغن ماشین

فشار روغن موتور نشان دهنده میزان روغن رسانی به قطعات موتور در هنگام کارکرد موتور در شرایط مختلف است. اگر فشار روغن موتور کم باشدو روغن به خوبی در این سیستم پمپاژ نشود، ممکن است روغن به اندازه کافی به میل لنگ، شاتون و پیستون نرسد و باعث افزایش اصطکاک و حرارت و در نتیجه خرابی قطعات و قفل کردن موتور ماشین شود.

اگر فشار روغن زیاد باشد، ممکن است روغن از محل اتصال شاتون و میل لنگ یا شاتون و پیستون به علت فشار پمپاژ بالایی که دارد و در سیستم جریان پیدا می کند نشت کند و باعث روغن ریزی شود. بنابراین باید فشار روغن موتور را با استفاده از سنسور فشار روغن یا سیستم نمایشگر فشار روغن بررسی کنیم و اگر مشکلی وجود داشت، آن را رفع کنیم. این مشکل ممکن است در ابتدا بسیار کوچک باشد طوریکه از آن صرف نظر کنیم اما با گذشت زمان باعث خرابی ماشین مانند شاتون زدن دنا یا دیگر ماشین ها شود.

تنظیم کردن سرسیلندر

سرسیلندر قطعه ای است که بر روی بلوک سیلندر موتور  قرار میگیرد و شامل سوپاپ ها، شمع ها، سیستم جرقه زنی و سیستم تزریق سوخت ماشین است. تنظیم سرسیلندر به معنای تنظیم فاصله بین سوپاپ ها و پیستون ها است. اگر این فاصله کم یا زیاد باشد و در حالت استاندارد خود خارج شده باشد، ممکن است باعث احتراق نامناسب سوخت، افزایش فشار و حرارت در موتور، برخورد سوپاپ ها و پیستون ها و در نتیجه باعث شاتون زدن خودرو شود و شاتون به پیستون ها یا بلوک سیلندر خودرو برخورد کند.

بنابراین باید سرسیلندر را در دوره های مشخص شده توسط سازنده خودرو یا بر اساس شرایط کارکرد خودرو  یا هنگامی که متوجه عدم کارکرد صحیح خودرو شدیم مورد بررسی قرار دهیم و آن را تنظیم کنیم تا از به وجود امدن خرابی های گوناگون از جمله شاتون زدن خودرو جلوگیری و پیشگیری کنیم.

اینها برخی از راههای پیشگیری از شاتون زدن خودرو بودند که می توانند باعث افزایش عمر و کارایی موتور شوند و از خرابی آن پیشگیری کنند چونکه هزینه شاتون زدن خودرو بسیار زیاد است.

راه های تعمیر و تعویض شاتون ماشین

برای تعمیر و رفع شاتون زدن ماشین، باید موتور خودرو را باز کرده و قطعاتی را که در اثر شاتون زدن خودرو دچار خرابی شده اند با توجه به مقدار خرابی تعویض یا تعمیر کنیم. در ادامه، برخی از راههای تعمیر و رفع شاتون زدن خودرو را چک می کنیم.

تعویض شاتون ماشین

این راه حل زمانی انجام می شود که شاتون خودرو شکسته باشد و قابلیت تعمیر کردن را نداشته باشد. در این حالت، باید پس از باز کردن موتور خودرو شاتون را با یک شاتون جدید یا استوک تعویض کنیم. برای این کار، باید موتور خودرو را باز کرده و شاتون شکسته را از میل لنگ و پیستون باز کنیم. سپس شاتون جدید را به جای آن نصب کنیم و یاتاقان ها و گژن پین را  مجددا تنظیم کنیم. این کار باید با دقت و مطابق با استانداردهای فنی انجام شود چون اگر با سهل انگاری انجام شود باعث می شود هزینه شاتون زدن خودرو بسیار بیشتر نیز بشود.

تعمیر کردن شاتون

این راه حل زمانی انجام می شود که شاتون خودرو خمیده یا ترک خورده باشد و قابلیت تعمیر کردن داشته باشد. در این حالت، باید شاتون را از موتور خودرو باز کرده و به یک کارگاه تخصصی تراشکاری و میل لنگ سازی مراجعه کنیم.

در کارگاه، شاتون را با استفاده از دستگاه های مخصوص صاف و راست میکنند و ترک های آن را با جوشکاری یا روش های دیگر رفع می کنند تا به حالت اولیه برگردد. سپس شاتون را با استفاده از دستگاههای اندازه گیری بررسی می کنند و اگر مشکلی نداشته باشد و دوباره در حالت استاندارد خود باشد، شاتون را دوباره به موتور خودرو وصل می کنیم.

تعویض موتور

تعویض موتور خودرو زمانی انجام می شود که شاتون زدن خودرو باعث خرابی قطعات دیگر موتور مانند میل لنگ، پیستون، بلوک سیلندر و … شده باشد و تعمیر آنها صرفه اقتصادی نداشته باشد . در این حالت، باید موتور خودرو را کاملا تعویض کنیم.

برای این کار، باید یک موتور جدید یا استوک با همان مشخصات و سازگاری با خودرو خود را تهیه کنیم و به جای موتور قبلی نصب کنید. این کار باید توسط تعمیرکاران مجرب و متخصص و همچنین بصورت قانونی انجام شود در غیر اینصورت خودرو دچار مشکلات قانون مانند عدم تعویض پلاک و… خواهد شد.

این سه عامل تنها برخی از راه های تعمیر و رفع شاتون زدن خودرو بودند که می توانند باعث رفع این مشکل پرخرج شوند. بطور کلی هزینه شاتون زدن خودرو به هر دلیلی بسیار زیاد است چونکه در بهترین حالت نیاز است که موتور خودرو باز شده و بعضی از قطعات آن تعمیر و تعویض شوند.

چگونه می توان شاتون ماشین خود را تعمیر کنیم؟

تعمیر کردن شاتون خودرو یک کار پیچیده و  بسیار دقیق و حساس است که نیاز به دانش و تجربه فنی دارد. می توانید از این بخش لیستی از تعمیرگاه های معتبر را بررسی کنید و برای تعمیر شاتون ماشین خود به آنها مراجعه کنید. بسته به نوع و میزان خرابی شاتون، ممکن است بتوان آن را تعویض یا تعمیر کرد یا اینکه بدلیل خرابی بسیار زیاد موتور خودرو را کاملا تعویض کرد.

برای این کار، بهتر است به یک کارگاه تخصصی مراجعه کنیم و از کمک تعمیرکاران مجرب و متخصص استفاده کنیم. اما اگر خودتان قصد دارید شاتون خودرو را تعمیر کنید، باید مراحل زیر را با دقت دنبال کنید و انجام دهید:

• ابتدا موتور خودرو را باز کنید و شاتون خراب را از میل لنگ و پیستون جدا کنید.
• سپس بررسی کنید که شاتون قابل تعمیر است یا خیر. اگر شاتون شکسته باشد و قابل تعمیر نباشد، باید آن را با یک شاتون جدید یا استوک تعویض کنید. اگر شاتون خمیده یا ترک خورده باشد و قابل تعمیر باشد، باید آن را به یک کارگاه تخصصی ببرید و با استفاده از دستگاههای مخصوص صاف و راست کنید و ترکهای آن را رفع کنید.
• سپس شاتون را با استفاده از دستگاههای اندازه گیری بررسی کنید و اگر مشکلی نداشته باشد، دوباره به موتور خودرو وصل کنید و یاتاقان ها و گژن پین را تنظیم کنید.
• در نهایت موتور خودرو را بسته و روشن کنید و از عملکرد آن اطمینان حاصل کنید.

اما توصیه می شود که این کار را خودتان انجام ندهید چونکه تعمیر شاتون خودرو یک کار تخصصی است و نیازمند تعمیرکاران مجرب و ابزار آلات مختلف است.

سخن پایانی

شاتون زدن خودرو یکی از مشکلات جدی و هزینه بری است که می تواند در نتیجه عوامل مختلفی مانند روغن کاری نامناسب، داغ شدن زیاد و بیش از حد موتور، احتراق نامطلوب در محفظه احتراق، فشار زیاد روی موتور، رانندگی با سرعت و دور موتور بالا، تنظیم نبودن سیستم موتور و سوختن واشر سرسیلندر رخ دهد.

این مشکل باعث می شود که شاتون ها شکسته شده و به بلوک سیلندر موتور، پیستون ها و میل لنگ آسیب خودرو برسانند و این موضوع را نیز باید در نظر گرفت که هزینه شاتون زدن خودرو بسیار زیاد است. برای پیشگیری از شاتون زدن خودرو، لازم است که روغن موتور را به موقع تعویض کرده و کیفیت روغنی که همیشه استفاده می کنید را بررسی کنید.

همچنین باید از دنده معکوس کشیدن های متعدد و ضربه های شدید به پیستون خودداری کرده و دمای موتور را در حد مطلوب نگه دارید. در صورتی که موتور خودرو شاتون بزند، باید سریعاً به تعمیرگاه مراجعه کرده و قطعات خراب را تعویض کنید. در غیر این صورت ممکن است موتور خودرو دچار خرابی کامل شده و نیاز به تعویض کلی داشته باشد. امیدوارم توضیحات برای شما مفید باشد.