قطره گلیسیرین فنیکه چیست؟

قطره گوش گلیسیرین فنیکه (Glycerin pheniqe) از داروهای موضعی که علاوه بر نرم شدن جرم داخل مجرای گوش بر روی انواع باکتری‌ها و قارچ‌ها و ویروس‌ها اثر کشنده دارد. درواقع گلیسیرین در این ترکیب به عنوان حلال باعث نرم شدن جرم داخل مجرای گوش می‌شود.قطره گلیسرین فنیکه محتوی ۶٫۴ درصد فنل در پایه گلیسیرین است. فنل بر روی انواع باکتری‌ها و قارچ‌ها و ویروس‌ها اثر کشنده دارد. همچنین موجب شکسته شدن پیوندهای پروتئینی داخل سبوم گوش می‌شود. گلیسیرین به عنوان حلّال باعث نرم شدن جرم داخل مجرای گوش می‌شود.

جرم یا واکس گوش چیست؟

جرم گوش که به آن «واکس گوش» هم گفته می شود، به طور طبیعی توسط غددی که در پوست کانال گوش قرار دارند، ترشح می شود و نقش محافظت کننده، نرم کننده و ضد باکتریایی دارد. فقدان جرم گوش می تواند منجر به خشکی و خارش گوش شود. به طورطبیعی جرم تولیدشده به تدریج و مرتباً از طرف پرده ی گوش به سمت بیرون حرکت می کند و با حرکات فک، این ذرات جرم خشک شده از کانال گوش خارج می شوند.

جرم گوش در نیمه ی بیرونی کانال گوش تولید می شود. بنابراین گاهی در معاینه ی گوش مشاهده می شود که جرم در نزدیکی پرده ی گوش قرار دارد. این بدان معناست که بیمار سعی کرده با گوش پاک کن جرم گوش خود را خارج کند. او قسمت های بیرونی تر را خارج و قسمت های عمقی تر را فشرده کرده، مثل برفی که فشرده شده باشد.

یکی از روش های بی خطر و موثری که پزشکان برای تمیز کردن گوش ها توصیه می کنند، استفاده از قطره های روغنی چون قطره گوشی گلیسیرین فنیکه است. این محلول که حاوی 6/4 درصد فنل در پایه گلیسرین می باشد، جهت نرم کردن جرم گوش و آماده سازی آن پیش از شست و شوی گوش به کار می رود. استفاده از قطره گوشی گلیسیرین فنیکه همچنین درمان کمکی عفونت بوده و در تسکین درد های خفیف گوش میانی و خارجی موثر است.

بسته شدن کانال گوش به وسیله ی جرم یکی از شایع ترین علت های کم شنوایی است و معمولاً علت فشرده شدن و به عقب رانده شدن جرم گوش، استفاده از گوش پاک کن است. خارش گوش، عفونت گوش و پارگی پرده ی گوش نیز از جمله عوارض دیگر استفاده از گوش پاک کن است.

موارد مصرف قطره گلیسرین فنیکه

جرم گوش یا واکس گوش ماده ای است که به طور طبیعی توسط غدد موجود در پوست کانال گوش ترشح شده و تاثیرات نرم کننده، محافظت کننده و ضد باکتریایی دارد. این جرم با حرکات فک به تدریج به سمت بیرون حرکت کرده و به صورت ذرات خشک شده از کانال گوش خارج می شود. فقدان جرم گوش ممکن است باعث بروز خشکی و خارش در گوش گردد.

گاهی اوقات انتخاب شیوه های نامناسب برای خارج کردن این جرم ها از درون گوش منجر به بسته شدن کانال گوش توسط جرم می شود. این اتفاق که یکی از شایع ترین دلایل کاهش میزان شنوایی است، در اغلب موارد به دلیل فشرده شدن و به عقب رانده شدن جرم گوش به وسیله گوش پاک کن رخ می دهد.

فنل ضد عفونی کننده ای بسیار قوی است که بر روی انواع ویروس ها، باکتری های گرم مثبت و گرم منفی و قارچ ها اثرات کشنده دارد. این ماده همچنین باعث شکسته شدن پیوند های پروتئینی داخل سبوم گوش می گردد. گلیسرین موجود در این فرآورده نیز نقش حلال و حامل داشته و منجر به نرم شدن سبوم داخل مجرای گوش می شود.

قطره گلیسرین فنیکه برای نرم کردن واکس گوش (جرم داخل مجرای خارجی گوش) بکار می رود تا کار شست و شوی گوش راحت تر انجام شود. همچنین از این محلول در درمان کمکی عفونت و تسکین دردهای خفیف گوش میانی و خارجی نیز استفاده می شود.

مکانیسم اثر

در واقع فنل ضدعفونی کننده بسار قویست که انواع باکتری و ویروس ها را از بین میبرد و موجب شکسته شدن پیوندهای داخل گوش میشود از سوی دیگر گلیسیرین به عنوان حلال عمل میکند و جرم داخل گوش نرم میشود. در واقع جرم داخل گوش، قطره گلیسیرین فنیکه را همچون اسفنج به خود جذب میکند و نرم میشود.

عوارض جانبی قطره گلیسرین فنیکه

حساسیت، آسیب به مجرا یا پرده صماخ ناشی از تورم جرم گوش. غلظت‌های بالاتر از ۱۰ درصد فنل ممکن است موجب خورندگی و سفید شدن پوست شوند؛ ولی این عارضه با غلظت‌های پایین‌تر معمولاً مشاهده نمی‌شود یا خفیف است.

در صورت ایجاد التهاب و قرمزی یا خارش و سوزش توسط محلول، موضع پوستی را با آب و صابون ملایم شست و شو داده شود

شرایط نگهداری قطره گلیسرین فنیکه

در جای خشک با دمای بین ۸ تا ۳۰ درجه سانتیگراد. پس از هر بار مصرف درِ بطری را محکم ببندید. پس از باز شدن درِ بطری دارو فقط تا ۲۰ روز شرایط مناسب مصرف دارد، بنابراین پس از ۲۰ روز توصیه می شود باقی مانده قطره استفاده نشود.

مقدار مصرف قطره گلیسرین فنیکه

از آنجایی که هر اندازه جرم گوش نرم‌تر شود شست و شوی آن آسان‌تر و بدون درد است بنابراین حداقل مقدار مصرف این قطره قبل از شست و شوی گوش ۳ بار در روز و هر بار ۳ قطره به مدت ۳ روز یا مطابق تجویز پزشک است.

هرچند روش یاد شده تقریباً توسط تمامی شرکت‌های داروسازی پیشنهاد می‌شود، ولی در برخی افراد روش جایگزین بهتر عمل می‌کند. در این روش همراه با گرفتن لالهٔ گوش و کشیدن آن به سمت بالای سر، قطره را تا جایی چکانده که مجرای گوش کاملاً پر شود (حدود ۲۰–۱۰ قطره) و سپس با تکان دادن بخش‌های مختلف لالهٔ گوش باید سعی شود که هوای درون مجرا تخلیه شده تا محلول به کل تودهٔ جرم برسد. پس از پر شدن مجرای گوش، حدود ۱۰ دقیقه صبر می‌کنیم تا محلول کاملاً به تودهٔ جرم نفوذ کند.

نحوه مصرف

روش اول

قطره گلیسیرین معمولاً باید سه تا چهار بار در روز در گوش ریخته شود. ابتدا سه قطره از محلول را داخل گوش ریخته و زبانه غضروفی گوش را مثل تلمبه دو، سه بار فشار دهید تا روغن به خوبی به داخل گوش و کانال آن برود. مدتی روی طرف دیگر گوش که قطره نریخته اید بخوابید تا روغن به انتهای کانال گوش رفته و به خوبی آن را چرب کند؛ سپس گوش سمت دیگر را به همان روش چرب کنید تا جرم ها آماده تخلیه و نرم شوند.

 روش دوم

در این روش همراه با گرفتن لاله‌ی گوش و کشیدن آن به سمت بالای سر، قطره را تا جایی چکانده که مجرای گوش کاملاً پر شود (حدود ۲۰–۱۰ قطره) و سپس با تکان دادن بخش‌های مختلف لاله‌ی گوش باید سعی شود که هوای درون مجرا تخلیه شده تا محلول به کل توده‌ی جرم برسد. پس از پر شدن مجرای گوش، حدود ۱۰ دقیقه صبر می‌کنیم تا محلول کاملاً به توده‌ی جرم نفوذ کند.

نکات تکمیلی

• در حالت طبیعی، گوش کنترل کاملی بر روند تولید جرم گوش دارد زیرا ترشح و تولید بیش از اندازه این ماده‌ی چسبناک می‌تواند به انسداد موقتی گوش منجر شود. همچنین اجتماع بیش از حد جرم در گوش سبب گوش‌درد، کاهش شنوایی و سوت کشیدن گوش می‌شود. در چنین شرایطی بایستی بیمار جهت شستشوی گوش و اقدام‌های لازم به پزشک مراجعه کند.
• پرده گوش که پرده صماخ نامیده می‌شود یک پوسته نازک بین گوش خارجی و میانی است. در برخی مواقع شستشوی گوش ممکن است منجر به عقب رانده شدن جرم‌ها شده و در نهایت موجب سفت شدن آن ها میشود. این فرایند باعث می‌شود که جرم به راحتی از گوش خارج نشود. در نتیجه فشار بیشتری به پرده گوش وارد می‌شود و خطر پاره شدن این پرده را افزایش می‌دهد. بنابراین توصیه میشود قبل از شست و شوی گوش حتما از قطره گلیسیرین فنیکه استفاده کنند.
• اگر قصد شست وشوی گوش را دارید حتما از5 روز قبل از این دارو استفاده کنید.